Tuarascáil 115 - Scaoileadh neamhúdaraithe cistí ó Phríomh-Chiste
Tá tuarascáil, a ullmhaíodh de réir fhorálacha Alt 2 d’Acht an Ard-Reachtaire Cuntas agus Ciste (Leasú) 1993, curtha faoi bhráid Dháil Éireann inniu.
Faigheann Lárchiste an Státchiste an chuid is mó d’ioncam an Stáit agus is é foinse an chuid is mó de chaiteachas an Stáit. Coinnítear cuntas an Phríomh-Chiste i mBanc Ceannais na hÉireann. Ní féidir cistí a scaoileadh ach amháin ón bPríomh-Chiste chuig an Aire Airgeadais, nó chuig a g(h)níomhaire, mar a fhoráiltear le dlí. Caithfidh an Ard-Reachtaire Cuntas agus Ciste deonú ‘creidmheasa’ a eisiúint roimh aon aistarraingtí den sórt sin.
Sonraíonn an tuarascáil seo teagmhas inar theip ar na rialuithe maidir le haistarraingt airgid ón bPríomh-Chiste an 28 Deireadh Fómhair 2022, nuair a d’eisigh an Banc Ceannais chuig an Aire €738 milliún níos mó ná an méid creidmheasa a bhí ar fáil dó soláthar 'seirbhísí soláthair' a mhaoiniú. Is iad seo na seirbhísí ó lá go lá a mhaoinítear ó na vótaí atá á mbainistiú ag ranna agus oifigí an rialtais láir.
An 28 Deireadh Fómhair 2022, chuir an Roinn dhá iarratas ar mhaoiniú seirbhísí soláthair isteach chuig an mBanc Ceannais, arbh fhiú €2.597 billiún iad. Níor aithin an Roinn gur sháraigh méid iomlán na n-iarratas sin luach an chreidmheasa a bhí fágtha ag tús an lae. Níor shainaithin an Banc Ceannais ach oiread go sárófaí an teorainn chreidmheasa, agus rinne sé na híocaíochtaí.
Bhí bonn dlí ann go ndearna an Roinn iarratas níos luaithe ar chreidmheas breise, ach níor tharla sé sin. Dá ainneoin sin, is ábhar mór imní é gur scaoileadh cistí ón bPríomh-Chiste gan an t-údarú riachtanach.
Tá sé curtha in iúl ag Ard-Rúnaí na Roinne Airgeadais agus ag Gobharnóir an Bhainc Ceannais araon go ndearnadh, nó go ndéanfar, roinnt athruithe ar rialuithe chun aon atarlú a chosc.
